Giải mã sai phạm của nhà đầu tư BOT

Trạm thu phí của Công ty CP đầu tư Đồng Thuận trên QL1 là một trong 6 dự án được thanh kiểm tra và phát hiện sai phạm.

Bất cập được “khai quật”

Việc Tổng cục Đường bộ Việt Nam kiểm tra, giám sát theo quy định tại Thông tư số 35 cho thấy, trạm thu phí tại Km 2016+400 của Công ty cổ phần Đức Thành Gia Lai chậm triển khai bán vé tháng, vé quý theo quy định.

Ngoài ra, 2 trạm bán vé tháng, vé quý chưa đúng quy định, gồm Công ty CP đầu tư cầu Mỹ Lợi thu hoàn vốn Dự án cầu Mỹ Lợi (Km34+826, QL50) và một trạm của Công ty CP đầu tư Đồng Thuận thu hoàn vốn Dự án QL1. Đặc biệt, một trạm thu phí không thực hiện việc bán vé tháng, vé quý theo quy định là trạm thu giá QL1K đoạn Km3+300 - Km12+987.

Để chấn chỉnh tình trạng này, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ đã ký văn bản nghiêm khắc phê bình 4 doanh nghiệp có các dự án nói trên và yêu cầu các nhà đầu tư phải khẩn trương, nghiêm túc thực hiện việc bán vé tháng, vé quý theo đúng quy định. Đồng thời, yêu cầu 4 doanh nghiệp trên thông báo công khai, niêm yết các thông tin về mức giá, đối tượng thanh toán giá dịch vụ sử dụng đường bộ, đối tượng miễn, giảm giá dịch vụ sử dụng đường bộ (nếu có) tại nơi bán vé và trạm thu giá theo quy định của pháp luật. Mặt khác, doanh nghiệp phải tổ chức các điểm bán vé thuận tiện cho chủ phương tiện.

Vì sao doanh nghiệp vi phạm?

Lý giải trước thực trạng nhà đầu tư BOT không tuận thủ Thông tư 35, ông Nguyễn Phi Thường – Chủ tịch HĐTV, TCty Vận tải HN, đại biểu Quốc hội Khoá XIV cho biết, BOT hiện chưa có một khung pháp lý thiết kế hoàn chỉnh, bao trọn toàn bộ một chu trình dự án hợp tác công tư nói chung và cho từng hình thức hợp tác cụ thể nói riêng như BOT. Một khung pháp lý mà từng hoạt động, từng giao kết dân sự của BOT đều có luật chơi, có hướng dẫn rõ ràng tương ứng và không sợ bị xâm phạm hay thon thót giật mình vì một quy định nào nữa.

“Phải thẳng thắn thừa nhận, dù đã tạo ra cả rừng luật, quyết định, thông tư liên quan, nhưng chúng đều chỉ giải quyết từng vấn đề riêng lẻ, rời rạc. Chúng ta đã không tư duy tổ chức cho tất cả hệ thống hoạt động khi làm luật, mà sa đà vào cục bộ từng phần, chữa cháy từng chỗ. Kết quả là luật thì nhiều, cái gì cũng đâu đó một ít, nhưng khi cần thì không cái nào chỉ dẫn được làm từ đầu đến cuối sao cho đúng, cho tốt. Chưa nói còn xảy ra rất nhiều sự mâu thuẫn, chồng chéo đá lẫn nhau khi vận dụng vào dự án”, ông Thường nhìn nhận.

Ông Thường cũng cho biết thêm, năng lực tài chính của các nhà đầu tư rất yếu kém, phần lớn chỉ có 10-15% vốn tự có, còn lại phải đi vay. Chỉ cần 1 dự án BOT thua lỗ là đủ phá sản 1 ngân hàng TMCP cỡ nhỏ.
Còn LS Trương Thanh Đức, trọng tài viên VIAC cho rằng,mối quan hệ “thân hữu” nhằng nhịt với nhau nên khó có thể xử lý doanh nghiệp khi vi phạm quy định pháp luật. Bởi “há miệng mắc quai” nên không xử lý được tận gốc vấn đề. Như vậy văn bản không đủ sức răn đe, chủ yếu là nhắc nhở, vận động là chính.